Zoekresultaten

Ze zegt, ik voel me zo anders dan gisteren, alsof ik weer terug bij af ben. Ik zeg, mooi, dan was je dus niet af. Want wat bedoelen we eigenlijk met terug bij af? Dat alles wat je hebt gedaan voor niks is geweest, dat je weer op het beginpunt staat. Maar wat als er nooit een eindpunt was, geen af, geen klaar? Dan kun je ook niet terug bij af zijn. Je denkt dat je terugvalt omdat je weer pijn voelt, verwarring, vermoeidheid. Maar dat is geen terugval, dat is beweging, een golf in het veld dat jij bent. Je bent niets kwijtgeraakt, je bent niets verloren. Je bent alleen vergeten dat alles wat komt en gaat, nooit jou was. Wat als jij niet degene bent die verandert? Wat als dat wat je voelt, denkt, doet, gewoon voorbijtrekkende wolken zijn? En jij bent de lucht. Alles wat kan veranderen ben jij niet. Niet je stemming, niet je gedachten, niet je lichaam. Je kunt het waarnemen, maar je bent het niet. Het is alsof je in een toneelstuk zit en steeds denkt dat je de hoofdrolspeler bent. Vandaag de dappere held, morgen de huilende ouder, volgende week weer het kleine kind dat zich verstopt. Maar je bent het toneel, het licht, het veld waarín het zich afspeelt. En precies daarom is niets uitgesloten. Wat opkomt, komt op. Wat verdwijnt, verdwijnt. Zodra je je ermee identificeert, ik ben verdrietig, ik ben onzeker, ik ben niet goed genoeg, zit je erin gevangen. Maar zodra je ziet, hé, er is verdriet, er is twijfel, er is een gedachte die zegt dat ik tekortschiet, dan is er ruimte. En ruimte oordeelt niet. Je hoeft niet terug bij iets. Je hoeft niets vast te houden. Je hoeft alleen waar te nemen wat zich aandient. En dat wat waarneemt, dat is er gewoon. Altijd al. Stil, ruim, vrij.

Soms lijkt het alsof er op een knop wordt gedrukt. Je voelt het in je lijf: woede, paniek, verdriet, of je trekt je ineens terug. En achteraf denk je: waarom reageerde ik zó heftig? Het was toch maar een kleine opmerking, een blik, een onschuldige vraag. Maar het gebeurde weer. Je schoot uit je slof, of je klapte juist dicht. En het voelt alsof je er geen grip op hebt. Misschien heb je al van alles geprobeerd. Therapie, coaching, mindfulness, gesprekken met vrienden. Je hebt inzicht in je patronen, je weet waar het vandaan komt. En toch… in het contact met anderen val je steeds terug in datzelfde oude gedrag. Alsof je systeem sterker is dan je wil. Alsof je lijf sneller reageert dan je hoofd kan bijbenen. In deze blog neem ik je mee naar de laag onder je reactie. Naar het familiesysteem waar deze reflex ooit is ontstaan. En ik geef antwoord op de vraag: wat doet een familieopstelling als je steeds fel reageert op anderen? Wat maakt dat je niet loskomt van die oude pijn, en hoe kun je daar eindelijk beweging in brengen? Het patroon: steeds weer geraakt, steeds weer fel Het is zo herkenbaar. Je neemt je voor om rustig te blijven, om niet meer in die valkuil te stappen. Maar dan gebeurt het weer. Iemand zegt iets, je partner, je collega, je kind. Je voelt het direct: een steek, een golf, een brok in je keel. Je merkt dat je stem verheft, of dat je juist niets meer zegt. Je voelt je onbegrepen, afgewezen, niet gezien. En je reactie is vaak heftiger dan de situatie vraagt. Misschien herken je dit: Je voelt je snel aangevallen, ook als de ander het niet zo bedoeltJe verdedigt jezelf fel, of je trekt je terug en sluit je af. Je schaamt je achteraf voor je reactie, maar weet niet hoe je het anders kunt doen. Je merkt dat je relaties eronder lijden: je partner, je kinderen, je collega’s. Je hebt het gevoel dat je niet jezelf kunt zijn, omdat je steeds op scherp staat Het lijkt alsof je vastzit in een patroon waar je niet uitkomt. Je wilt het anders, maar het lukt niet. En dat maakt het extra pijnlijk. Want je weet: dit ben ik niet. Maar het gebeurt toch. Waarom kom je hier niet zomaar vanaf? Misschien heb je al veel gedaan aan jezelf. Je hebt boeken gelezen, podcasts geluisterd, je gedachten onderzocht. Je weet waar het vandaan komt: vroeger thuis, die ene gebeurtenis, het gevoel niet goed genoeg te zijn. Je hebt erover gepraat, misschien zelfs EMDR of andere therapie gedaan. Maar toch. In het heetst van de strijd, als je getriggerd wordt, lijkt al die kennis ineens verdwenen. Je lijf neemt het over. Je reageert voordat je er erg in hebt. En achteraf voel je je schuldig, machteloos, misschien zelfs wanhopig. Dat is geen onwil. Het is geen gebrek aan inzicht of motivatie. Het is simpelweg hoe het systeem werkt. Je zenuwstelsel, je lijf, je onbewuste patronen zijn vaak sterker dan je bewuste wil. Zeker als het gaat om oude pijn, om overlevingsmechanismen die ooit nodig waren om te kunnen bestaan. En precies daar wringt het. Want zolang je alleen op gedragsniveau werkt, blijf je vechten tegen jezelf. Je probeert je reactie te onderdrukken, te beheersen, te verklaren. Maar het patroon blijft terugkomen. Net als een elastiekje dat steeds weer terugschiet. De laag eronder: waar het ooit begon Wat doet een familieopstelling dan anders? Waarom zou je hiermee wél beweging kunnen brengen in die hardnekkige patronen? Een familieopstelling kijkt niet alleen naar jou als individu, maar naar het systeem waar je uit voortkomt. Je gezin van herkomst, je ouders, grootouders, de onzichtbare dynamieken die al generaties lang spelen. Vaak zijn onze felle reacties niet alleen van onszelf, maar dragen we iets wat niet van ons is. Misschien moest je vroeger alert zijn. Je aanpassen aan de stemming van je moeder, je vader beschermen tegen zijn eigen verdriet, je broertje opvangen als het thuis onveilig was. Misschien was er verlies, ziekte, geheimen, schaamte. En als kind voelde je feilloos aan wat er nodig was om te overleven. Dat is geen bewuste keuze. Het is een systemische beweging. Je neemt iets op je schouders wat eigenlijk niet van jou is. Je wordt te groot, te verantwoordelijk, te waakzaam. En die alertheid, die overlevingsstand, leeft nu voort als reactiviteit in het contact met anderen. Wie moest je vroeger beschermen? Tegen wie moest je je wapenen? Welke pijn mocht er niet zijn, en leeft nu als felle reactie voort? Het antwoord op deze vragen vind je zelden in je hoofd. Je lijf weet het. Je zenuwstelsel herinnert zich alles. En juist daarom werkt praten alleen vaak niet. Je moet het voelen, zien, doorleven. Wat doet een familieopstelling precies? In een familieopstelling maak je zichtbaar wat onzichtbaar was. Je zet mensen of vloerankers neer voor belangrijke personen of thema’s uit je systeem. Je kijkt, voelt, neemt waar. Zonder oordeel, zonder analyse. Je ziet hoe jij je verhoudt tot je vader, je moeder, je broers of zussen. Je voelt waar de spanning zit, waar de liefde niet kon stromen, waar je iets draagt wat niet van jou is. Het bijzondere is: je hoeft het niet te snappen. Je hoeft het niet op te lossen. Alleen al het zien en erkennen van de dynamiek brengt beweging. Je lijf ontspant, je systeem ademt uit. Je voelt: dit ben ik niet, dit draag ik. En dan kun je het teruggeven. Niet met je hoofd, maar met je hele wezen. Wat doet een familieopstelling nog meer? Het geeft je een plek. Je eigen plek, als kind van je ouders, als volwassene in het hier en nu. Jehoeft niet meer te vechten, niet meer te beschermen, niet meer te compenseren. Je hoeft ook niet eindeloos aan jezelf te werken. Je bent al goed genoeg.Wat je voelt klopt. Wat je draagt mag zichtbaar worden. En wat niet van jou is, mag teruggegeven worden. Je mag zijn wie je bent, met alles wat je hebt meegemaakt. En dat geeft rust. Ruimte. Keuze. Sub-problemen: wat gebeurt er als je het niet oplost? Als je deze laag niet aankijkt, blijf je gevangen in je reactie. Je relaties blijven gespannen, je voelt je onveilig of onbegrepen. Je blijft zoeken naar erkenning, naar bevestiging, naar controle. Maar het werkt niet. Je blijft op scherp staan, altijd klaar om te vechten of te vluchten. Misschien merk je dat je steeds verder van jezelf verwijderd raakt. Je durft niet meer te zeggen wat je voelt, je past je aan, of je wordt juist steeds feller. Je raakt uitgeput, verliest het contact met je lichaam, met je eigen behoeften. En diep van binnen groeit het gevoel: ik ben niet goed genoeg, ik hoor er niet bij, ik doe het nooit goed. Dat is pijnlijk. En het is niet nodig. De weg naar verandering: het systeem erkennen De oplossing ligt niet in harder je best doen, in nog meer controle of analyse. De oplossing ligt in het erkennen van het systeem. In het zien waar je reactie vandaan komt, zonder oordeel. In het voelen van de pijn die eronder zit, zonder het te willen fixen. Wat doet een familieopstelling dan voor jou? Het brengt je terug naar de oorsprong. Naar het moment waarop je besloot: ik moet alert zijn, ik moet mezelf beschermen, ik mag niet voelen wat ik voel. Het laat je zien dat je niet alleen bent, dat je gedragen wordt door een groter geheel. En dat je mag loslaten wat niet van jou is. In een opstelling werk je met resonantie, met lijfwerk, met waarneming. Je leert herkennen: dit ben ik niet, dit draag ik. Je leert voelen waar het echt over gaat. En juist daar ontstaat ruimte. Voor rust. Voor keuze. Voor volwassen aanwezigheid. Want pas als je jezelf aankijkt, hoef je de ander niet meer te bestrijden. Dan kun je reageren vanuit wie je bent, niet vanuit wat je ooit moest zijn. Praktische stappen: hoe werkt het in de praktijk? Misschien vraag je je af: hoe ziet dat er dan uit, zo’n familieopstelling? Wat doet een familieopstelling concreet als je snel geraakt bent en fel reageert? Je komt binnen met je vraag. Bijvoorbeeld: waarom reageer ik zo heftig op mijn partner? Waarom voel ik me altijd aangevallen op mijn werk? Waarom kan ik niet ontspannen in het contact met mijn kinderen? We beginnen met het verkennen van je familiesysteem. Wie horen erbij? Wat is er gebeurd? Waar zit de pijn, het gemis, de spanning? Daarna kiezen we resonanten voor belangrijke personen of thema’s. Jij kijkt, voelt, neemt waar. Je merkt wat er gebeurt in je lijf, in je ademhaling, in je emoties. Soms komt er verdriet, soms woede, soms een diep gevoel van gemis. En dat mag er zijn. Je hoeft het niet op te lossen. Alleen al het erkennen van wat er is, brengt rust. Je voelt: ik hoef niet meer te vechten. Ik mag zijn wie ik ben. En daarna? Je merkt dat je reactie verandert. Niet omdat je jezelf forceert, maar omdat je systeem ontspant. Je hoeft niet meer op scherp te staan. Je mag kiezen hoe je reageert. Je voelt meer ruimte, meer rust, meer verbinding met jezelf en met anderen. Wat doet een familieopstelling nog meer? Het helpt je om je plek in te nemen. In je systeem, in je werk, in je relaties. Je voelt: ik ben er. En dat is genoeg. Ruimte voor rust, keuze en volwassen aanwezigheid Het mooiste wat je jezelf kunt geven, is de ruimte om te voelen wat er echt speelt. Niet om het te fixen, maar om het te erkennen. Om te zien waar je vandaan komt, wat je hebt gedragen, en wat je nu mag loslaten. Want pas als je jezelf aankijkt, hoef je de ander niet meer te bestrijden. Dan kun je reageren vanuit volwassen aanwezigheid, vanuit rust en keuze. Je hoeft niet meer te vechten, niet meer te vluchten, niet meer te compenseren. Je mag zijn wie je bent. Met alles wat je hebt meegemaakt. En dat is genoeg. Wil je dit zelf ervaren? Dan ben je welkom. Voor een familieopstelling, een individueel traject, de opleiding systemisch werk, of als je dieper wilt zakken zonder woorden, de stilteretraite in Gent. Geen ruis. Geen afleiding. Alleen jij, de stilte, en dat wat in jou gehoord wil worden. Voel wat klopt. Kijk op de site. Of stuur me een bericht.

Ze zei: Maar als ik dit doe, dan voelt het alsof ik haar afwijs.En ik zei: Misschien is het ook een afwijzing.Het werd stil.Want dat is wat we vaak niet willen.Dat iemand zich afgewezen voelt.Dat iemand teleurgesteld is, of gekwetst.Dus zeggen we ja.Tegen die ander.En nee tegen onszelf.We noemen het liefde. Maar je maakt jezelf afhankelijk.Maar meestal is het angst. Bang voor de reactie.Bang om niet meer lief gevonden te worden.Bang om egoïstisch te zijn.Dus als ik jou niet teleurstel, laat je mij misschien niet vallen.Als ik ja zeg tegen jou, krijg ik hopelijk iets terug.Bevestiging. Rust. Goedkeuring. Vind mij aardig! Wijs me niet af!Maar dat is geen liefde. Dát is ruilhandel .Trouw zijn aan wat goed is voor jou voelt soms als risico.Maar het is dan wel kloppend voor jou.En ja, dat kan betekenen dat een ander teleurgesteld raakt.Of zich afgewezen voelt. Maar dat is van hen. Niet van jou.Je hoeft niet te zorgen dat iedereen blij is.Je hoeft geen toestemming te vragen om jezelf te zijn.Je hoeft geen uitleg te geven als je voelt: dit wil ik niet meer.Een ja naar jezelf kan ongemakkelijk zijn.Voor de ander. En ook voor jou.Omdat je het zo gewend bent om te zorgen.Te sussen. Te pleasen. Onzichtbaar te worden.Maar ondertussen gebeurt het omgekeerde:Je wijst jezèlf steeds af.Tot je lijf protesteert.Tot je niet meer weet wat je eigenlijk wil.Tot je moe wordt van het aardig doen.En dan ineens voel je: nu niet meer.Niet omdat je tegen de ander bent.Maar omdat je eindelijk voor jezelf kiest. Vanuit systemisch perspectief  zie je vaak dat dit patroon niet zomaar van jou is.Het is ingebed in het grotere systeem.Misschien droeg jij als kind al de taak om de harmonie te bewaren.Misschien voelde je je verantwoordelijk voor het welzijn van een ouder.Of had je geleerd: als ik mezelf ben, komt er spanning.Dan is het logisch dat een echte ‘ja’ spannend voelt.Omdat het raakt aan iets ouds.Iets dat ooit nodig was om erbij te horen.Maar het systeem beweegt mee als jij een stap zet.Als jij je plek inneemt. Als jij stopt met dragen wat niet van jou is.Een ja naar jezelf is niet tegen de ander.Het is een beweging richting heelheid in jou. Een ja naar jezelfkan een nee voor de ander zijn.En dat is niet hard.Dat is helder.

Je kent ‘m vast. Die neiging om iets wat je voelt meteen op te lossen, te verklaren of te verheffen tot een spiritueel inzicht. “Het heeft vast zo moeten zijn.” “Alles is energie.” “Ik voel er niks bij, ik heb het losgelaten.” Ja ja. Maar ondertussen heb je het niet echt gevoeld. Sterker nog: je hebt het keurig omzeild. Geen pijn, geen ongemak, geen gedoe. Lekker boven de soep hangen in plaats van met twee voeten in de modder. Dat is de grote spirituele bypass. Het lijkt licht, bewust en wijs, maar ondertussen laat je iets essentieels liggen: jezelf. Want als je zegt dat je boven de situatie staat, terwijl je lijf gespannen is, je hart bonkt en je ogen branden van het ingehouden huilen, dan ben je niet verlicht, dan ben je afwezig. Dan woon je tijdelijk niet meer thuis. Dan geef je jezelf niet wat je nodig hebt. We zeggen zo snel dat we vergeven hebben. Dat we het een plek hebben gegeven. Dat we erboven staan. Maar de waarheid is: als je het niet hebt doorvoeld, dan ligt het nog steeds op de loer. Als een kind in de kelder dat roept om aandacht. Niet omdat het lastig is. Maar omdat het liefde nodig heeft. En die liefde geef je pas als je durft te blijven bij wat je voelt. Zonder het op te lossen. Zonder het mooier te maken. Gewoon. Blijven. Voelen. En weet je? Het duurt meestal niet langer dan 90 seconden. Echt niet. Je valt niet uit elkaar. Je overleeft het. Sterker nog, het lucht op. Pas dan ontstaat er echte ruimte. Dan komt het inzicht niet van boven, maar van binnenuit. En dan hoef je niks meer te zeggen over loslaten of energie of zielenafspraken. Dan bén je gewoon aanwezig. En dat is precies wat jouw systeem, jouw innerlijke kind en jouw volwassen zelf nodig heeft: aanwezigheid. Geen bypass.

Uitstelgedrag lijkt op het eerste gezicht een gebrek aan controle. Maar vaak is het juist een manier om controle te houden. Zolang je niet begint, hoef je nog niks te voelen. Geen falen. Geen kritiek. Geen zichtbaarheid. Geen sleur. Geen vermoeidheid. Je houdt het zelf in de hand. De regie. Je bepaalt zelf wanneer je begint. Of niet. Ook bij ogenschijnlijk simpele dingen zoals de afwas, de was of de administratie is uitstellen vaak geen luiheid. Maar een subtiele vorm van verzet. Tegen het moeten. Tegen de herhaling. Tegen wat je liever niet onder ogen ziet. Zolang je uitstelt, hoef je nog niet te erkennen dat dit er ook bij hoort. Dat het leven soms gewoon praktisch is. Saai zelfs. Onontkoombaar. En vaak is het niet alleen van jou. Soms stel je uit wat een ander in het systeem ook niet kon dragen. Draag je onbewust iets mee wat niet van jou is. Of verzet je je juist tegen een ouder die streng was. Perfectionistisch. Afwijzend. Dan is uitstellen een manier om trouw te blijven. Of om eindelijk zélf te bepalen. Maar het wringt. Want je stelt niet alleen de taak uit. Je stelt ook het leven uit. De vraag is dan niet: waarom stel ik dit uit? Maar: aan wie ben ik loyaal? Wat vermijd ik? Wat probeer ik niet te voelen? En wat kost het me om het zo te blijven doen? Alles wil gevoeld worden. Licht én donker. Wat je onderdrukt, komt er verwrongen uit. Wat je wegduwt, zoekt een andere uitgang. Als weerstand. Als onrust. Als uitstelgedrag. Pas als je dat durft te zien, ontstaat er iets nieuws. Keuze. Beweging. Rust. Juist door het wel te doen.

Trek jij ook snel je muurtjes op? Zo van: dan word ik niet meer geraakt? De behoefte om met je muren door het leven te gaan lijkt iets universeels. Maar wat ik zelf heb ontdekt: die muren werken niet. Hoe stevig of hoog ze ook zijn, ik word toch geraakt. Getriggerd, gekwetst. Dus als dat gebeurt, kan ik er maar beter bij blijven: bij het pijnlijke gevoel dat opkomt. En onderzoeken welke overtuigingen daaronder liggen. Soms gaat het dieper. Dan blijkt er een angst te zijn om te ontvangen. Vanuit die angst klim je, vaak onbewust, boven je ouders. Op een plek waar je alleen nog kunt geven. Maar als je afdaalt naar je eigen plek, kun je weer ontvangen. Liefde. Maar ook hun pijn. En juist dat laatste willen we niet. Dus scheiden we die pijnlijke delen af in onszelf. We bouwen muren, terwijl we ons eigenlijk heel willen voelen. Heel even lukt dat. Met die muren voelt het alsof alles weer klopt. Maar echte heelheid vraagt iets anders: dat we alle delen verwelkomen. De pijnlijke én de overlevingsdelen. Niet gemakkelijk, wel mogelijk. Met bewustzijn, zachtheid en moed. Je valt er niet van uit elkaar. Je komt juist dichter bij wie je werkelijk bent. Zo begint het gevoel van afgescheidenheid langzaam op te lossen. Open. Vrij. Zonder muren.

Ik heb lang gedacht dat ik alles onder controle moest houden. Dat ik niet mocht struikelen, niet mocht falen, en zeker niet mocht laten zien dat ik iets niet wist. Maar weet je, ik doe ook maar wat. En ja, soms loop ik vast. Soms ga ik onderuit. In plaats van daartegen te vechten, ben ik maar gaan erkennen dat het zo is. Mijn onhandigheid, mijn mislukkingen, ze horen bij mij. Ze zeggen niks over mijn waarde. Perfectie bestaat niet. En ik ben niet op aarde gezet om aan een standaard te voldoen. Wat ik wél kan doen, is mezelf serieus nemen in wat ik voel. Niet eroverheen praten. Niet verklaren of verbeteren. En ook niet weglachen. Gewoon zijn met wat er is. Mijn hoofd wil graag de regie: als ik het maar begrijp, als ik maar genoeg therapie doe, dan komt het goed. Maar daar zit het ‘m niet in. Het zit in het toelaten. In het doorvoelen. In het durven zijn met wat lastig voelt. En als ik dat doe, echt toelaat wat er speelt, ook al is het ongemakkelijk, dan merk ik: ik hoef mezelf niet meer te veroordelen. Dan komt er ruimte. Rust. Ik ben hier niet om spiritueel perfect te worden. Ik ben hier om mens te zijn. Met alles erop en eraan. En vooral, om te blijven lachen om m’n eigen geklungel.

Hoe je met jezelf omgaat is de gebruiksaanwijzing voor de buitenwereld Wil je weten waarom mensen over jouw grenzen gaan: kijk maar eens hoe jij dat zelf doet. Hoe je over je eigen grenzen gaat. Waarom je steeds weer teleurgesteld wordt: kijk eens hoe vaak jij jezelf laat vallen. Je bent het voorbeeld voor je omgeving. Hoe jij met jezelf omgaat leest een ander feilloos. Ben je zacht voor jezelf: dan nodig je zachtheid uit. Ben je meedogenloos voor jezelf: dan trek je datzelfde aan. Dat is helemaal geen straf: dat is spiegeling. Je hoeft niet harder je best te doen. Je hoeft geen pleaser te zijn. Je hoeft jezelf niet kleiner te maken om erbij te horen. Je hoeft jezelf alleen maar serieus te nemen: je gevoel, je grenzen, jouw waarheid. Dat is je gebruiksaanwijzing. En hoe duidelijker jij die leeft, hoe duidelijker die voelbaar is voor de wereld om je heen. Dus begin bij jezelf: want daar begint alles.

Je kunt niemand redden. Je kunt er zijn. Stil aanwezig. Grond onder iemands voeten. Maar je kunt het pad niet voor een ander lopen. Ook al zie je precies waar die ander zich verliest – het is niet aan jou om hem of haar eruit te trekken. Je kunt niet dragen wat niet van jou is. Je kunt voelen, spiegelen, naast iemand staan. Maar niet genezen wat een ander niet wil aankijken. Soms is jouw grootste liefde juist: loslaten. Iedere ziel moet zijn eigen weg vinden in het donker. Zijn eigen vragen stellen, eigen pijn onder ogen komen, eigen lessen leren. En soms betekent dat dat jij machteloos toekijkt. Niet omdat je niets doet, maar omdat je het juiste doet: laten. Je geluk ligt niet in de handen van een ander. Niet in erkenning, niet in begrip, niet in liefde van buitenaf. Je geluk is je adem. Je lichaam. Je aanwezigheid. Je geluk is niet breekbaar – alleen je idee ervan is dat. Je geluk is er al, onder alles wat je denkt dat eerst moet helen. Laat los wat je niet kunt dragen. Vergeef jezelf dat je het geprobeerd hebt. En eer de plek in jou die altijd al wist: Ik ben hier om te zijn. Niet om te redden.

Liefde, zoals we haar vaak benoemen, is meestal vermomde behoefte. Een honger naar vervulling, samensmelting, erkenning. Maar echte liefde groeit niet uit verlangen of angst. Pas toen ik mijn eigen gevoel van eenzaamheid durfde toe te laten, viel alles stil. Geen zoeken meer. Geen houvast nodig. In de open ruimte van niets-willen begon liefde vanzelf te ademen. Niet als idee. Niet als theorie. Maar als levende kracht, geboren uit het durven voelen, het durven zijn. Het gevoel van eenzaamheid waar we zo bang voor zijn, kan diep en schrijnend voelen. Alsof je uit elkaar valt. Maar juist in het volledige toelaten van die pijn, zonder verzet, opent zich iets groters. Eenzaamheid wordt dan geen wond meer, maar een poort. En liefde wordt geen streven meer, maar een stille, stromende aanwezigheid. Het verlangen en het ik blijken één en hetzelfde. Wanneer verlangen oplost, lost het ik op. Wat overblijft, is liefde zelf.

Je hoeft een ander niet te plaatsen. Niet te begrijpen, te verklaren of goed te keuren. Je hoeft ook niet te oordelen of iemand goed of fout is. De werkelijke vraag is eenvoudiger en wijzer: Voelt deze persoon kloppend voor mij, nu? Niet vanuit angst, verwachting of behoefte. Maar vanuit afstemming. Je lichaam weet. Je energie weet. Er is rust of weerstand. Openheid of verkramping. De ander hoeft niet te veranderen. En jij ook niet. Soms is het simpelweg geen match, en dat is oké. Dat is geen oordeel. Dat is helderheid. Als je leeft vanuit dit weten hoef je niet langer te vechten of verklaren. Dan beweeg je met wat klopt en laat je los wat niet meer resoneert. Zonder schuld. Zonder strijd.

AI: Tussen Angst en Mogelijkheid Steeds vaker hoor ik mensen zeggen: “Ik vind AI eng.” “Wat als we straks geen werk meer hebben?” “Wat als machines ons gaan overnemen?” Of juist het tegenovergestelde: mensen die zich volledig verliezen in de mogelijkheden en alles omarmen zonder kritisch te blijven. Ik snap dat wel. De komst van AI raakt aan iets fundamenteels: onze behoefte aan zekerheid, aan controle, aan grip op de toekomst. Maar zoals alles in het leven draagt ook AI het Yin-Yang-principe in zich. Licht en donker, hoop en vrees, gevaar en potentie bestaan naast elkaar, onafscheidelijk verbonden. Waar angst is, ligt ook groei. Waar controle dreigt, kan juist vrijheid ontstaan. Toch vraagt deze tijd iets van ons. Kritisch blijven. Want AI is gemaakt door mensen – mensen die, bewust of onbewust, hun oordelen, hun wensen en hun blinde vlekken hebben meegegeven. AI is niet neutraal. Het spiegelt ons. Op deze manier kan AI ook een spiegel zijn. Een uitnodiging om onszelf dieper te leren kennen: onze angsten, onze verlangens, onze overtuigingen. Angst hoeft niet bestreden te worden. Als we haar durven doorvoelen zonder verzet, verliest ze haar grip. Wat overblijft is stilte. Aanwezigheid. Zijn met wat zich aandient. “Voorbij licht en donker blijft alleen de spiegel van het zijn.” De afgelopen eeuw stond in het teken van verandering. Van industrialisatie tot digitalisering en nu artificiële intelligentie. Elke revolutie riep angst op. Elke revolutie bood ook nieuwe ruimte. Ook nu worden we uitgenodigd: Om te onderzoeken. Om wakker te blijven. Om niet te verdwijnen in angst, maar te doorvoelen. Om te zijn met wat zich aandient. Als we beide kanten kunnen zien en doorvoelen, valt alle angst weg. Dan blijft alleen over: gewoon zijn. Zijn met wat zich aandient. Zoals Yin en Yang en pas in evenwicht als we beide kanten erkennen. Wat je ontmoet, wijst je de weg naar binnen.