Pleasen

Waarom je steeds weer vervalt in pleasen (en hoe je daar écht doorheen breekt)

Pleasen. Alleen het woord al kan een golf van herkenning oproepen. Misschien voel je het direct in je lijf, een lichte spanning in je buik, een schouder die zich optrekt, een stemmetje dat zegt, doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg. Pleasen is zo’n patroon dat zich diep in je systeem kan nestelen. Je past je aan, houdt rekening met iedereen behalve jezelf, en ondertussen voel je je leeg, moe of zelfs onzichtbaar. Je weet ergens wel dat het niet klopt, dat je jezelf verliest. Maar stoppen? Dat blijkt vaak lastiger dan je denkt. In deze blog neem ik je mee in waarom je steeds weer terugvalt in pleasen, waar het écht vandaan komt en, misschien nog belangrijker, hoe je daar doorheen breekt. Niet met een trucje, maar met echte, blijvende verandering.

Als je jezelf herkent in pleasen

Misschien herken je dit, je staat in de keuken, alweer bezig met het avondeten, terwijl je eigenlijk kapot bent van je werkdag. Je partner vraagt of je nog even snel iets kunt regelen voor morgen. Je zegt ja, natuurlijk. Want nee zeggen voelt als verraad. Ondertussen voel je de spanning in je lijf toenemen. Je hoofd draait overuren, heb ik het wel goed gedaan, is iedereen tevreden, heb ik niemand teleurgesteld? Je wilt het goed doen, voor iedereen. Maar voor jezelf? Daar kom je niet aan toe.

Of je merkt dat je op je werk altijd degene bent die de gaten dichtloopt. Je collega’s weten je te vinden, je leidinggevende prijst je om je flexibiliteit. Maar diep vanbinnen knaagt er iets. Je voelt je niet gezien, niet gewaardeerd voor wie je bent, alleen voor wat je doet. En als je eerlijk bent, weet je dat je jezelf steeds weer wegcijfert. Pleasen is een tweede natuur geworden. En met jou zijn er zoveel mensen die zichzelf verliezen in het zorgen voor anderen, in het aanpassen, in het proberen te voldoen aan verwachtingen die misschien niet eens uitgesproken zijn.

Waarom pleasen je uitput en gevangen houdt

Pleasen lijkt op het eerste gezicht een onschuldige strategie. Je wilt harmonie, geen gedoe, iedereen tevreden houden. Maar de prijs is hoog. Je raakt jezelf kwijt. Je lijf begint te protesteren, hoofdpijn, een zeurende rug, een onbestemd gevoel van onrust. Je relaties voelen leeg of eenzijdig. Je werk geeft geen voldoening meer. En het gekke is, hoe harder je je best doet, hoe leger je je voelt. Je blijft maar geven, hopen dat het ooit genoeg is. Maar genoeg? Dat moment komt nooit.

Het patroon van pleasen is als een vicieuze cirkel. Je past je aan, voelt je leeg, zoekt bevestiging, past je nog meer aan. Ondertussen groeit de afstand tot jezelf. Je weet niet meer wat je zelf wilt, wat je voelt, waar je behoefte aan hebt. Je leeft op automatische piloot, altijd gericht op de ander. En als je dan een keer probeert voor jezelf te kiezen, komt de schuld of schaamte direct om de hoek kijken. Wie ben ik om nee te zeggen, wat zullen ze wel niet denken? Dus ga je weer door. En met jou gaan er zoveel mensen door. Tot het niet meer gaat.

Waarom het zo lastig is om te stoppen met pleasen

Misschien heb je al van alles geprobeerd. Grenzen stellen, assertiviteitstraining, mindfulness, boeken gelezen over zelfliefde. Even werkt het. Je neemt je voor, vanaf nu ga ik het anders doen. Maar dan gebeurt er iets, een opmerking van je moeder, een boze blik van je partner, een collega die je nodig heeft, en voor je het weet zit je weer in het oude patroon. Pleasen. Je weet dat het niet klopt, maar het voelt alsof je geen keuze hebt.

Dat is niet zo gek. Pleasen is geen bewuste keuze. Het is een overlevingsstrategie die vaak al in je vroege jeugd is ontstaan. Misschien was het thuis niet veilig om jezelf te zijn. Misschien voelde je haarfijn aan wat er van je verwacht werd, zonder dat iemand het hoefde te zeggen. Je leerde, als ik me aanpas, als ik voor anderen zorg, dan hoor ik erbij. Dan ben ik veilig. Dan word ik gezien. Het is een diep ingesleten patroon, vaak onbewust, soms zelfs overgenomen uit eerdere generaties. In families waarin harmonie belangrijk was, waarin emoties niet mochten, waarin er geheimen waren of pijn die niet werd uitgesproken. Pleasen is dan niet zomaar een gewoonte, maar een manier om te overleven.

De onderstroom, oude pijn en familiepatronen

Wat maakt pleasen zo hardnekkig? Het antwoord ligt vaak dieper dan je denkt. Onder het gedrag ligt een laag van onverwerkte emoties, van oude pijn die nooit gezien mocht worden. Misschien was er verdriet, angst, een gevoel van tekortschieten. Misschien voelde je je als kind verantwoordelijk voor het geluk van je ouders. Of was er een onuitgesproken verwachting dat jij het goed zou maken, dat jij de harmonie zou bewaren. En als je dat niet deed? Dan voelde je je schuldig, afgewezen, niet goed genoeg.

Deze patronen zijn vaak niet alleen van jou. In familieopstellingen wordt zichtbaar hoe verstrikkingen en loyaliteiten zich van generatie op generatie kunnen herhalen. Misschien draag je iets wat niet van jou is. De pijn van een moeder die zichzelf altijd wegcijferde. De angst van een vader die nooit zijn emoties mocht tonen. Het patroon van pleasen is dan iets uit het verleden, iets wat al lang in het systeem aanwezig is. Je probeert het op te lossen, maar het is niet van jou. En zolang je dat niet ziet, blijf je in cirkels draaien.

Pleasen als symptoom, niet als oorzaak

Het is verleidelijk om te denken dat je gewoon moet leren nee zeggen. Dat je assertiever moet worden, je grenzen moet aangeven. Maar pleasen is niet het probleem. Het is een symptoom. Een uiting van iets wat dieper ligt. Zolang je alleen het gedrag probeert te veranderen, blijft de onderliggende pijn bestaan. Je kunt jezelf niet dwingen om te stoppen met pleasen, zolang je niet ziet waar het vandaan komt. En zolang je niet voelt wat eronder ligt, blijf je gevangen in het patroon.

Wat gebeurt er als je het niet oplost?

Misschien denk je, ach, zo erg is het toch niet? Maar als je blijft pleasen, als je jezelf blijft wegcijferen, gebeurt er iets. Je raakt steeds verder verwijderd van jezelf. Je lijf gaat signalen geven, vermoeidheid, spanning, misschien zelfs ziekte. Je relaties worden oppervlakkig of eenzijdig. Je werk voelt als een sleur. Je voelt je leeg, zonder richting, zonder vreugde. En het patroon herhaalt zich. Niet alleen bij jou, maar ook bij je kinderen. Wat niet gezien wordt, blijft zich herhalen. Tot iemand de moed heeft om het aan te kijken.

Hoe kun je écht doorbreken met pleasen?

De eerste stap is erkennen dat pleasen niet zomaar een slechte gewoonte is. Het is een diepgeworteld patroon, vaak verbonden met oude pijn en familiepatronen. Je hoeft jezelf niet te veroordelen. Je hoeft het niet alleen te doen. Wat helpt, is om met zachte aandacht te kijken naar wat er in jou leeft. Niet met je hoofd, maar met je hart. Wat voel je als je jezelf op de eerste plek zet? Welke angst, welk schuldgevoel, welke pijn komt er omhoog? Kun je erbij blijven, zonder het weg te duwen?

Systemisch werk en familieopstellingen kunnen hierbij helpen. In een opstelling wordt zichtbaar waar je verstrikt bent geraakt, welke loyaliteiten je vasthouden, welke emoties nooit gezien mochten worden. Je leert voelen wat je eerder wegdrukte. Je ontdekt dat je niet verantwoordelijk bent voor het geluk van de ander. Je mag je plek innemen, zonder schuld, zonder aanpassing. Je hoeft niet meer te pleasen om erbij te horen. Je hoort er al bij. Gewoon omdat je er bent.

Het proces van loslaten en thuiskomen

Dit is geen quick fix. Het vraagt moed om eerlijk te kijken naar wat er in jou leeft. Om te voelen wat je eerder niet kon of durfde voelen. Maar het is de enige weg naar echte verandering. Je hoeft niet te vechten tegen het pleasen. Je hoeft het niet te overwinnen. Je mag het zien voor wat het is, een oude strategie die je ooit heeft geholpen, maar die nu niet meer nodig is. Je mag jezelf toestaan om te voelen, om te rouwen om wat er niet was, om te vieren wat er nu is.

En dan, heel langzaam, verandert er iets. Je voelt meer rust. Meer helderheid. Je weet beter wat je wilt, wat je nodig hebt. Je durft keuzes te maken die kloppen voor jou. Je relaties worden gelijkwaardiger, echter. Je lijf ontspant. Je hoeft jezelf niet meer te verliezen om erbij te horen. Je leeft vanuit stevigheid, in verbinding met jezelf en de wereld om je heen. Niet perfect, wel echt.

Pleasen loslaten, het begint met zien

Zie je? Pleasen is niet zomaar iets wat je even afleert. Het is een uitnodiging om dieper te kijken. Om te ontdekken waar je jezelf bent kwijtgeraakt. Om te voelen wat er gevoeld wil worden. En om stap voor stap je eigen plek in te nemen. Niet omdat het moet, maar omdat het mag. Omdat jij het waard bent. Omdat het leven te mooi is om alleen maar te overleven.

Wil je deze blog delen met iemand die zichzelf ook steeds verliest in pleasen? Stuur hem gerust door. Misschien is dit het begin van een nieuwe beweging. Voor jou. Voor je familie. Voor de generaties na jou.